lees hier het artikel inclusief foto's, op de pagina van het Parool
De Wibautstraat zonder auto's, daar kun je je nauwelijks iets bij voorstellen. Toch is het waar de Fietsersbond op inzet: de straat waar de automobilist bij uitstek alleenheerser is, zou elke zondagochtend moeten worden opengesteld voor iedereen, behálve voor auto's.
“Het gemeentebestuur heeft ambitieuze plannen om de auto meer te gaan weren uit de stad, maar in de praktijk gebeurt er het laatste jaar, sinds de komst van het nieuwe college, nauwelijks iets,” zegt voorzitter Florrie de Pater. “Wij vinden dat het tijd is voor actie, we moeten iets gaan doen.”
Leden van de Amsterdamse Fietsersbond hebben 22 september uitgekozen, internationaal de Autovrije Dag, om voor het eerst de Wibautstraat helemaal tot en met de Nieuwe Leeuwarderweg in Noord af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer. Als het aan hen ligt wordt dat vaste prik, zegt De Pater.
“Wij willen vrije ruime op de 'Noord-/Zuidas', van het Amstelstation, onder het IJ door, tot aan metrostation Noord. We willen laten zien wat er gebeurt als we de straat teruggeven aan voetgangers en fietsers.”
Idee is dat de linkerbanen het domein worden van de snelle fietsers en wielrenners, terwijl op de rechterhelft kinderen kunnen fietsen en rolschaatsen en buurtbewoners kunnen wandelen met honden en kinderwagens. “Je kunt kilometers joggen, nordic walken en acrobatiek doen. Ouderen zijn vrij in plaats van vogelvrij. Zo kunnen we allemaal genieten van de nieuwe vrije ruimte. Het moet een speelstraat worden.”
De keuze is op de zondagochtend gevallen omdat dat moment de minste kans biedt op verstoringen: het is dan relatief rustig op straat.
Maar de Fietsersbond heeft ook voor de beoogde locatie gekozen omdat het deze 'Noord-/Zuidas' beschouwt als een bouwkundige misgreep. Volgens de initiatiefnemers doorsnijdt en verdeelt het gebied Amsterdam. Dat geldt voor het zuidelijke deel, met de Wibaut- en de Weesperstraat, maar ook voor het verlengde ervan aan de andere kant van het IJ, waar de Nieuwe Leeuwarderweg Noord in twee stukken hakt.
Volgens De Pater kan Amsterdam een voorbeeld nemen aan andere steden in de wereld waar de auto regelmatig uit straten wordt geweerd. Ze wijst op Mexico-Stad en ook op Medellín in Colombia, waar gemotoriseerd verkeer tijdens autovrije zondagen over afstanden van meer dan dertig kilometer straat verboden is. Daarnaast zijn er in de stad beperktere autovrije momenten op dinsdagen en donderdagen.
Ook Parijs verbiedt, op initiatief van burgemeester Anne Hidalgo, al sinds 2016 op iedere eerste zondag van de maand alle autoverkeer in de centrale arrondissementen. Het levert steeds weer plaatjes op van voetgangers en fietsers op de Champs-Élysées. Onlangs maakte Hidalgo bekend dat ze wil dat dit verbod de komende zomer gaat gelden voor alle zondagen.
Vooralsnog is het Amsterdamse initiatief een voornemen. Of de gemeente de vergunningsaanvragen gaat honoreren, staat niet vast. Om de kans op succes te vergroten, gaat de Fietsersbond de komende tijd samenwerken met buurtorganisaties en zoekt het ook het gesprek met Milieudefensie.
Om klein te beginnen, probeert de Fietsersbond samen met de bewoners van de Valkenburgerstraat, vaak genoemd als de vieste straat van Amsterdam, een deel van de weg af te zetten voor een kinderfeest op 5 mei.
Het plan roept herinneringen op aan de vroege jaren zeventig, toen tijdens de oliecrisis de Arabische landen de oliekraan dichtdraaiden en in Nederland alle auto's (en brommers) enkele malen een dag werden stilgezet. Ook tussen 2007 en 2009 zijn er in Amsterdam autovrije dagen georganiseerd, maar sindsdien is de autovrije zondag een stille dood gestorven.
De coalitiepartijen reageren verdeeld op de plannen voor een autoloze zondag. GroenLinks en de SP steunen het initiatief, de PvdA spreekt van een sympathiek plan en D66 is tegen. Zeeger Ernsting (GroenLinks) zegt dat een autoloze zondagochtend kan laten zien hoe prettig een straat kan zijn zonder 'al dat blik'.
“Uit onderzoeken blijkt dat de boel echt niet onmiddellijk vastloopt.” Tiers Bakker (SP): “Je laat zien hoe je de toekomst invulling kan geven. Kijk naar de straten en de bruggen: onze stad kan zoveel auto's gewoon niet aan.” PvdA-raadslid Dennis Boutkan spreekt over 'een sympathiek initiatief'. “Maar ik denk dat je beter moet nadenken over de consequenties.
Ik vrees dat het verkeer dat je weert van de Wibautstraat gebruik gaat maken van de binnenring.” D66- raadslid Jan-Bert Vroege: “De problemen zijn gecompliceerder dan dit. Kijk naar eerdere autoloze dagen: die kostten veel geld en leverden niet veel op.”
Wethouder Sharon Dijksma kan niet reageren op de plannen van de Fietsersbond omdat de gemeente nog niet is benaderd, zegt een woordvoerder. “Er is vorig jaar wel onderzoek gedaan naar de effecten van een knip in de corridor Weesperstraat en Wibautstraat. Hieruit bleek dat dit voor een afname van verkeer zorgt in deze straten en de Valkenburgerstraat, maar dat vele aanvullende maatregelen nodig zijn op andere plekken in de stad.”